Monday, November 22, 2010

Urmiye Şəhərindən gələn Səslər

Islamiyyətdən öncə Qoşuq yazan və Qoşar anlamında olan insanlara Ozan Verilmişdir. Islamiyyətdən sonra Sazla birlikdə və ya sasız Qoşuq yazan Qoşarlara Aşıq verilmişdir.
Qoşarlar Orta Asiyada Türk Uluslari Arasinda çeşitli aldar almışlar. Qoşarlara Oğuz Türkləri"Ozan" Yakutlar "Oyun", Tonguzlar "Şaman" və ... Demişlər.
Ozan Sözü Türkcəmizdə Qoşar və Öyüd anlamlarinda əskidən qullanılmış bir sözcükdür. Heca Ölçüsilə Qoşuq yazan və söyləyən Qoşarlara Ozan(Aşıq) deyilir. Ozanlar Gərçəyi nə Olduğu Formda yazan və Söyləyən Qoşarlardir. Ozanlar Usta- Öyrənci ilişgilərinə bağlı yetişirlər. Özəlliklərini, yetişdikləri və Yaşadaıqları Sosiyal Çevrədən Alırlar.
Ozanlar diyar Diyar Dolaşaraq kənd Otaqlarında, Qəhvə Xanalrda və meydanlarda Qoşuqlarini oxuyurlar. Bu Tür Qoşulari Geniş Ulus Birlikləri tərəfindən eşidilməsini sağlarlar. 
Ozanlar Gəzgin Qoşarlardir. Eldən-Elə Kənddən- kəndə gəzərlər. Ozanlar Gördüklərini və Yaşadiqlarını dilə Gətirib və Ulusu Qəhrəmanlarıdırlar. Ozanlar: Qoşma, Nağıl, Qoçaqlama, Gözəlləmə, Daşlama, Ağı kimin nazım biçimləri və Türklərilə Doğal, Ayrılıq, Ölüm, Qəhrəmanlıq, Eşq və Toplumsal olylar kimin qonularda Qoşamcalar Söylərlər.
Ozanlarin Söylənişində Türk Ulusunun Təməl Görksüzünü Görmək olur. Görüksüz Ötək Baxımından çox böyükdür. Bu Tür Görüksüz Türk Ulusu Arasında Sinədən Sinəyə gəlib çatma bir davranışdır.
Ozan və Aşıq Sənəti qonusunda adlım Şəhərlərin birisi ki Musiqi Dünyası və Saz və Söz Sənətinə çoclu insanlar yetiribdir Güney Azərbaycanin Urmu Şəhərini örnək vermək olur. əlimizdə olan qaynaqlara görə Ozan Sənətinin əski izlərini Urmu Şəhərində Görmək mümkündür. Bu qonuila ilgili Quzey Azərbaycanda araştırmalra aparılır və Bakı Musiqi biliyurdundan bu qonuila ilgili Urmuya gəldikləri zaman məndə(Umud Urmulu) yaxından prof... la görüşük və  Urmu və Batı Azərbaycan da tanınmış Ozanları bir araya toplayıb və bir toplanti halınə gətirdik ki bu toplantida çox yaxşı sonuclara səbəb olacağına inaniram. 
Batı Azərbaycan və Urmu Ozanlarıla ilgili neçə il bundan öncə bir CD hazırlanmışdır ki bu çalışmada çoxlu Ozanlar öz sənətlərini ifa etmişdilər. Bu Cd tam olaraq internetə yükləmişəm ki aşağıda olan keçdilərlər indirə bilərsiniz.   
Başlanqıc
Kəsmə Divani - Aşıq Məhəmməd Hüseyn Dehqan Sözlər Dollu Mustafa
Təcnis - Aşıq Yusif Sözlər Xəstə Qasım  
ŞəkərYazı – Aşıq Dərviş Sözlər Aşıq Qərib Şah sənəm Dastani 
Qars Havası– Aşıq isməli Sözlər Tufarqanlı Abbas 
Qurbəti Havası– Aşıq Əbdüllah 
Dihdabanı – Saz Aşıq Bulud Sözlər Tufarqanlı Abbas 
Qəreyni havası – Aşıq Nabatəli  
Bənayı Hicranı – Aşıq Əli Qaraağaclı 
Gülşani Havası – Aşıq Nur Əddin Əlizadə 
Dol Hicranı – Aşıq Məhbub  
Xaça Xaladı Havası – Aşıq bəxşəl
Siyastapul Havası – Aşıq isməli 
Şah Xətai Divanı – Aşıq Əbdüllah Əşrəfi  
Ağa Xanı Havası – Aşıq NabatƏli Əzliadə Sözlər Tufarqanlı Abbas 
Ovçu Gərayılısı – Aşıq Allah Verdi Sözlər Məhərrəm  
Cəmşidi – Aşıq TarVerdi Sözlər Xoylu Şaer Osyan  
Müsəlman KəşOğlusu(KəşOvusu)? – Aşıq Bulud Sözlər PurAzər 
erməni kəşOğlusu(KəşOvusu)? – Aşıq Əli QaraAğacı Sözlər Aşıq Valı Dastanından 
Kəsmə Hıcrn – Aşıq isməli Sözlər Mirmahmid 
Urmu Qarabağısı – Bayatı Sözlərilə Oxur Aşıq Əbdüllah Əşrəfi 
SeMahı – Aşıq ŞövqƏli Nəcəfzadə 
Duraxanı – Aşıq Əyyub Sözlər Dollu mustafa 
Nəsrüllah Havası – Aşıq Bəxşəli Salihi Sözlər Dədə Katib 
Hərəbi Havası – Aşıq Əli QaraAğacı Sözlər Şahinfər 
Araz Basdı – Aşıq Əbdüllah Əşrəfi Sözlər Dollu Mustafa 
Taciri Havası – Aşıq NabatƏli Əlizadə Şerlər Balovlu Miskin 
Şaqı – Aşıq Bulud Sözlər Əmiri 
Xoy Əmrahısı – Aşıq Riza Əjdəri Sözlər Bəhmən VətənOğlu 
Əmrahı Havası – Aşıq Nəcəfzadə Sözlər Balovlu Miskin 
Səmə Kərəm – Aşıq Səməd Şəfiyi Sözlər Dədə Katib 
Dubeyt havası – Aşıq Mənaf Sözlər Heydər Bəhram Dastnaından iki qardaşın Deyişməsi 
Həmədan Gərayılısı – Aşıq Əbdüllah Sözlər Şaer Müxlis  
Qoca Əkbəri – Aşıq isməli Sözlər Heydər Bəhram Dastanı 
Bəhməni Havası – Aşıq TarVerdi Sözlər Xoylu Salik 
Tərəkəmə Gözəlləməsi – Aşıq Əjdəri Xoylu Sözlər Aşıq Qərib Şahsənəm Dastanı 
Osmanli Şərqisi – Aşıq Əli Qaraağacı Sözlər Aşıq Ələsgər 
Urmu Şərqisi – Aşıq Bulud Said Sözlər Urmulu Şaer Muxtar 
Ruhani Havsı – Aşıq Nabatəli Sözlər Yədüllah Paşayi 
Hərbi Havası – Aşıq isməli lütfu Sözlər KurOğlününn bektaş dastanı 
Zarıncı – Aşıq Həsən Əkbəri Sözlər Əndəlib 
Bəhri Divan – Aşıq Məhbub Sözlər Aşıq Mənaf      
Misri – Aşıq Nabatəli Əlizadə Sözlər kuroğlunun Mehtər Dastanı 
Sulduzu Havası – Aşıq Əli QaraAğacı Sözlər Əmrah Dastanı 
Cığalı Təcnıs – Aşıq Mənaf Sözlər Şaer Xəstə Qasım 
Mühtərimi Havası – Aşıq isməli sözlər Dəli Çüban  
Paşam köçdü Havsı – Aşıq Əli QaraAğacı Sözlər Aşıq allahi
Göyçə Gözəlləməsi – Aşıq Bulud Said Binisli Yəqub 
Pənahı Havası – Aşıq Nabatəli Əlizadə Sözlər Xəstə Qasım 
Gərayılı Havsı  - Aşıq Dərviş Sözlər Tufarqanlı Abbas  
Şənod? - Aşıq Əli QaraAğacı Sözlər Qurbani  
Rəvzə Gərayılısı – Aşıq Aşıq Bulud Said Sözlər Şaer PurAzər 
Urmu Gözəlləməsi – Aşıq Əbdüllah Sözlər Əli Şah Dastanı 
Dəstan - Aşıq NabatƏli Əlziadə Sözlər BabaƏli CavanMərd
Şair: Qoşar
Şer: Qoşuq 
Görksüz: Ədəbiyyat
Ötək: tarix

1 comment: